Henryk Arctowski (15 lipca 1871 r. – 22 lutego 1958 r.)

 

Geograf, geofizyk, geolog, podróżnik.

Ukończył gimnazjum dla chłopców w Inowrocławiu. Studiował nauki chemiczne, geologiczne i meteorologiczne w Ličge w Belgii, na Sorbonie we Francji, w Anglii i w Szwajcarii.

Po studiach chemicznych, geologicznych i meteorologicznych (w Belgii, Francji, Anglii i Szwajcarii) objął kierownictwo naukowe międzynarodowej wyprawy do Antarktyki statkiem "Belgica". Trwała ona w latach 1897-1899. Wśród uczestników byli m. in. Roald Amundsen, Frederick Cook czy Antoni Bolesław Dobrowolski. Podróżnicy po raz pierwszy zimowali wówczas w Antarktyce, na statku uwięzionym w lodach. Podczas dryfowania statku uzyskano cenne obserwacje morskich lodów oraz gór lodowych.

W latach 1903-1909 kierował stacją meteorologiczną Observatoire Royal de Belgique w Uccle w Belgii. W 1910 brał udział we francuskiej wyprawie na Spitsbergen i Lofoty na statku "Ile-de-France", następnie był kierownikiem działu przyrodniczego Nowojorskiej Biblioteki Publicznej.

W 1918 opracował "Raport o Polsce" na konferencję pokojową w Wersalu. W 1920 Arctowski powrócił do kraju. Premier Ignacy Paderewski zaproponował mu stanowisko Ministra Edukacji, przeważyła jednak chęć pracy naukowej i Arctowski został profesorem w Katedrze Geofizyki i Meteorologii na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, na którym w 1912 roku otrzymał tytuł Doktora Honoris Causa.

Podczas wybuchu II wojny światowej w 1939 roku początkowo Arctowski był w Stanach Zjednoczonych w Waszyngtonie, jako Prezydent Międzynarodowej Komisji Zmian Klimatycznych. Powrót do Polski był niemożliwy, zaakceptował propozycję pracy w Smithsonian Institution w Waszyngtonie. Zrezygnował z pracy w 1950 r. ze względu na zły stan zdrowia, kontynuując jednak swoje badania.

henryk-arctowski-51331.jpg